EKONOMİK KRİZLER, EMEKLİLİK, İŞ DEĞİŞİMİ, İŞTEN ÇIKARILMA

Yazar : Ditsa Alaton, Eğitim Danışmanı – Psikolog Alida Musaoğlu – Stajyer 

Yaşanan ekonomik krizlerle birlikte, birçok ülkenin insanları aynı sorunları yaşıyorlar. Kimi şirketlerini kapatıp yeni alanlara yönelme çabaları içerisine girdi; kimisi de işinden çıkarıldı veya emekli oldu. Böyle durumlarda kişi, kendisi bazen kabul etmese de yeni hayatına uyum sağlama sürecinde zorluk, duygusal ve zihinsel sorunlar yaşayabilir, psikolojik desteğe ihtiyaç duyabilir. Bu konuda eğitim almış terapist ve danışmanlar tam da bu noktada değişime ve yeni hedefe eşlik ederler.

Değişim döneminde sıkça gözlemlenen semptomlar:  Kaygı / Kızgınlık / Şok / Dengesizlik düşünceleri / Düzgün düşünememe / Karar alamama / Yeme ve içme alışkanlıklarında değişiklik / Düşük bağışıklık sistemi / Hastalık hali ve yaşama isteğinin düşük olduğunu yansıtan durumlar / İlişkilerde gerginlik / Evlilikte krizler / Aile içi şiddet / Sosyal geri çekilme/ Cinsel istekte değişkenlik

Menninger’e göre değişime uyum sağlama sürecinde dört farklı kriz yaşanabilir:
• Meydana geliş krizi: Yeni durumla ilk defa yüzleşildiğinde uyum sağlamak gerekli olduğunda ortaya çıkar. Kişi aşırı tepki verebilir, şok geçirebilir, inkar ve öfke içerisine girebilir, önceki desteklerinin kesildiği hissine kapılabilir, olay kakındaki görüşlerinde belirsizlik ve kontrolü kaybetme duyguları yaşayabilir.
• Farkındalık krizi: Olup bitenin farkına varıldığında meydana gelir. Kişi olayın anlamına sıkıca bağlanmaya ve benimsemeye yönelik tepkiler verebilir.
• Kabullenme krizi: Yeniden organize olma ve yeni bir denge kurma ile ilişkilidir. Bu dönemde önceden alınmış yaralar ve olumsuz hatıralar kişinin sınırsız ve yıkıcı davranmasına neden olabilir.
• Yeniden inşa krizi: Traumatik olaydan yeni hayata geçiş sürecinde yaşanır. Başlangıç kaygısı, belirsizlik ve aşağılanma hisleri kişinin beklentisini ve motivasyonunu olumsuz etkileyebilir. Bu sürecin olumluya dönüşebilmesi ve yeniden inşa dönemine hazır olabilmek için, kişinin, önünü daha net görebilmesi, olabilecek alternatiflerle ilgili farkındalık kazanabilmesi gerekir.
Tabii ki bütün iş ve kariyer değişimleri sıkıntı ve karışıklık yaratmayabilir. Bunun tam tersi olarak, bazı kişiler değişim için can atıyor olabilirler ve önceki dönemden daha sağlıklı olabilirler.

Profesyonel destek seaslarında hedef, psikolojik danışman eşliğinde ,kişinin yeni gerçekleri kabullenme ve değerlendirmesi, yeni kaynak ve stratejilere geçilmesi ve uyumlu şekilde adapte olabilmesi, özsaygısını onarabilmesi, yeni hayaller, yollar, seçenekler geliştirebilmesi ve kendisini hayatının bir sonraki dilimiyle özdeşleştirebilme çalışmalarıdır.

Bazı insanlar, profesyonel yardım söz konusu olunca böyle bir tedavi sürecine hazır olmayabilirler; çünkü iş kaybı, önceden var olan ya da üzeri örtülmüş sorunları ortaya çıkarabilir. Ayrıca, plansızlığa veya başka ikincil problemlere de neden olabilir. Bunun dışında, kişilerin en çok endişelendikleri şey, onlarla birlikte hayatlarının bir sonraki safhasını planladıkları insana veya programa uzun süre bağımlı kalmak olabilir. Ancak, bu süreçte kişilerin,   kendi kaynaklarının farkındalığı ve kullanma becerilerini arttırma hedeflendiği için bu olasılık cok azdır.Seanslarda en çok kişinin yeni hayatını kabullenişi onu ifade edişine önem verilir. Hedef, bireysellikten çıkıp sosyal gruplarla ve kendini tanımlamayla kişinin işlevselliğini artırmaktır. Kişinin hayat beklentileri doğrultusunda gerçek hayat planlamalarıyla tedavi sonlanır.

İşsizlik Oranları:

Turkiye
%14.1  (2009 )
% 11.2  ( 2008)

ABD
%7.6  ( 2009 )
% 5.6 ( 2008 )

Avr. Birli
%10 (2009 )